over PURMEREND

Onze geschiedenis is rijk. Ontstaan tussen 1200 en 1300 als vissers- en boerendorpje aan de oevers van de Where. Door Willem Eggert van Gendt sinds 1410 een stad. Een centrale plaats, tussen de meren Purmer, Wormer en Beemster, op wonderbaarlijke wijze tot land gemaakt door groot waterbouwkundige Jan Adriaenszoon Leeghwater. Op steenworp afstand van Amsterdam. Door de gunstige ligging werd Purmerend eind 15e eeuw een marktstad van betekenis. Goed voor bloeiende handel en culturele activiteiten. En door het Noord-Hollands kanaal, het spoor en de snelweg bleven we ook in de 19e eeuw het middelpunt van regio Waterland.

Onze historie vinden we vandaag de dag nog terug in de vele monumentale panden. Neem de oude pakhuizen, de voormalige kaaswaag en het oorspronkelijke stadhuis in de binnenstad. Of de statige woonhuizen aan de Herengracht. Met tegeltableaus, sierijzerwerk en bijzondere gevels in een mix van stijlen. In het centrum kunnen we werken van bekende architecten bewonderen. Menig architectuurstudent uit binnen- én buitenland bezoekt Purmerend om ze te bekijken. In totaal telt onze stad maar liefst 117 rijks- en gemeentemonumenten. En als je onze binnenstad vanuit de lucht bekijkt, zie je nog steeds de contouren van de verdedigingsgordel met vestingwerken en bastions, aangelegd in de tachtigjarige oorlog. Historisch en monumentaal Purmerend.

Ondanks de bedrijvigheid vanaf het begin, bleef Purmerend een relatief kleine stad. Maar vanaf de jaren vijftig groeide het inwoners aantal explosief, naar inmiddels zo’n 90.000. Amsterdammers hebben ons door alle eeuwen heen al gevonden, maar vanaf de jaren vijftig trokken ze massaal naar Purmerend. Hier zagen ze hun wens – een gezinswoning met tuin – in vervulling gaan. In Purmerend vinden we rust, ruimte en veiligheid. We hebben alle voorzieningen bij de hand. Winkels, scholen, goede zorg, sportvoorzieningen, een theater en een poppodium. Ook zijn we zo ‘buiten’, om te wandelen, fietsen of varen in het mooie, groene en waterrijke Waterland om ons heen. In de Beemster bijvoorbeeld. En met de bus, trein of auto zijn we zo in het centrum van Amsterdam. Vaak nog sneller dan dat een Amsterdammer in het centrum is.

En de sfeer. Die is goed en gemoedelijk. In onze binnenstad en de zes wijken is het bijna dorps gezellig. Niet alleen tijdens een buurtbarbecue of straatfeest, maar ook ieder weekend op de Koemarkt waar we al sinds het ontstaan in 1645 samenkomen. Destijds vanwege de handel in vee, nu is het onze ‘huiskamer’. We kletsen met elkaar onder het genot van een hapje en een drankje. Een lekker biertje, gebrouwen in een van onze eigen bierbrouwerijen.

De vele evenementen beschouwen we als gewoon, maar dat zijn ze allerminst. Misschien is onze zin in bedrijvigheid en vertier nog een overblijfsel van de oude marktstad cultuur of de Amsterdamse roots van vele Purmerenders. Feit is dat we jaarlijks zo’n 200 evenementen hebben. Uniek voor een stad van onze omvang. Iedere week is er wel ergens wat te doen. Een braderie, de harddraverij of tentoonstelling. Of, als we sportief zijn aangelegd, meten we onze krachten tijdens de MarktstadRun. Aangemoedigd door vrienden, familie en bekenden uit Purmerend en omstreken. En natuurlijk hebben we Reuring in juni. Gedurende 3 dagen zijn we op de been om samen te genieten van muziek en theater in het Leeghwaterpark en op andere plekken in de stad. Mooie evenementen, zonder narigheid.

In Purmerend doen we het samen. We zijn betrokken en saamhorig. Tijdens de evenementen bijvoorbeeld zijn het de vele vrijwilligers die er samen met de organisatoren voor zorgen dat het een succes wordt. Samen steken we de handen uit de mouwen en zetten we de schouders eronder. Wist je dat maar liefst twee derde van ons lid is van een of meerdere verenigingen? Van winkeliers- en horecavereniging tot sport- en historische vereniging. Zo’n bloeiend verenigingsleven zie je op weinig andere plekken in Nederland.

Al die dingen die wij als ‘gewoon goed’ bestempelen, zijn eigenlijk best bijzonder. En af en toe doen we ook nog eens in het oog springende dingen. Dingen die op het eerste oog misschien net even iets te groots lijken, waardoor we opvallen en ook anderen zien hoe bijzonder Purmerend is.

De ondernemersgeest van vroeger zit er nog volop in. De bedrijvigheid, nationaal én internationaal, is enorm. Het Purmerends Plateel uit één van de vier fabriekjes is bijvoorbeeld bekend bij liefhebbers in binnen- en buitenland. Voor nieuwe hoogwaardige bedrijvigheid is nog voldoende ruimte op Baanstee Noord. En alhoewel de bouw van de Melkwegbrug wat voeten in aarde heeft gehad, over de architectuur wordt nu – net als over de architectuur van Oud – over heel de wereld gesproken. In China maken ze onze Melkwegbrug zelfs na. Kun je nagaan.

Dat is Purmerend en de reden waardoor mensen uit binnen- en buitenland onze stad bezoeken. En er nieuwe inwoners en bedrijven bijkomen. Die dan ook niet meer weg willen, net als wij. Zonder onszelf te overschreeuwen of arrogant te worden natuurlijk. Want we blijven wel gewoon.

Gewoon goed. Dat is Purmerend’s eigen!

DE STADSONTWIKKELING Van PURMEREND

600 jaar

De geschiedenis van Purmerend heeft zich ruim 600 jaar, van 1340 tot 1960, afgespeeld op een klein oppervlak.

Stadsrecht

Pas vanaf 1960 is Purmerend veel groter geworden. De eerste berichten over Purmerend dateren uit 1340. In 1410 kreeg de stad stadsrechten.

EERSTE KERK

In 1417-1418 werd de eerste kerk van Purmerend gebouwd. In 1519 werd deze grotendeels door brand verwoest en herbouwd. In 1850 werd de kerk gesloopt en ter plaatse een nieuwe kerk gebouwd, de huidige Koepelkerk.

MARKTPRIVILEGE

In 1484 kreeg de stad het marktprivilege voor twee jaarmarkten en een weekmarkt. In de eerste eeuwen was vis heel belangrijk, later vee en zuivel. Marktplaats was eerst de Kaasmarkt, vanaf 1600 de Koemarkt. 

DE STADSWAL

In 1484 was de stad omgeven door grachten, die in veel latere tijd zijn gedempt. Deze grachten vormden één doorlopende gracht die in verbinding stond met de Wheere. In 1572 werd de stad versterkt door Sonoy. Hij liet stadswallen opwerpen.

BEEMSTER

In 1612 werd de Beemster drooggemalen, in 1622 de Purmer en in 1625 de Wormer.

GOUDEN EEUW

Purmerend was met ca. 2.000 inwoners in de Gouden Eeuw (17e eeuw) een kleine stad. Het was een van de zeven steden van het College van Gecommitteerde Raden van Holland en West-Friesland.

STADSVERGROTING

In 1645 stadsvergroting met het gebied begrensd door de Where, het Looiersplein, de Plantsoengracht en de Nieuwstraat. Hiertoe moesten bestaande wallen worden afgebroken en verlegd.

NOORDHOLLANDS KANAAL

In 1824 werd het Noordhollands Kanaal geopend. Na 1850/1900 werden de wallen geslecht en vervangen door groenstroken. Uit 1900-1920 dateert de woningbouw aan de Herengracht, Julianastraat, Julianaplein, Wilhelminalaan, Vooruitstraat en Bernard Nieuwentijtstraat. Hieraan is meegewerkt door architect J.J.P. Oud.

Overstroming

In 1916 doorbrak de Waterlandse Zeedijk en overstroomde Purmerend. Het aantal slachtoffers is beperkt, maar de overstroming vormen aanleiding om de Afsluitdijk uit te voeren.

Purmerend groeit

Na 1945 werd de Bloemenbuurt gebouwd. Vanaf 1960 ontstonden de grote uitbreidingswijken Overwhere, Wheermolen, Gors, Molenkoog, Purmer Noord, Purmer Zuid, Baanstee en Weidevenne. Purmerend groeide uit tot een gemeente met 80.000 inwoners.

EGGERT WINKELCENTRUM

In 1979 is het Eggert Winkelcentrum gebouwd in het oude centrum van Purmerend.

Koemarkt

In 2009 heeft een ingrijpende herinrichting van de Koemarkt plaatsgevonden. De Koemarkt is het gezichtsbepalende plein van Purmerend. Tot voor enkele jaren werd hier, vanaf ca. 1600, op dinsdag de wekelijkse veemarkt gehouden.

Vroeger Nu

Purmerend Telt

30 rijksmonumenten en 87 gemeentelijke monumenten. In maart 2010 zijn nog eens 43 panden aangewezen voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst. Slechts enkele kleine panden dateren uit de zeventiende eeuw. Enkele grotere panden stammen uit de achttiende eeuw. De meeste monumentale panden zijn uit de periode 1880-1920. De architect J.J.P. Oud (1890-1963) is afkomstig uit Purmerend. In de jaren 1906-1914 ontwierp en werkte hij mee aan enkele panden in Purmerend (Herengracht 23, Julianastraat 54, Venedien 7, Vooruitstraat 143-149, Wilhelminalaan 10, ZO Beemster Zuiderweg 89 en 159). De architect en meubelontwerper Mart Stam (1899-1986) is ook afkomstig uit Purmerend.

rijksmonumenten

0

gemeentelijke monumenten

0

monumentenlijst

0